Social media

33 Giang Văn Minh, phường Kim Mã, quận Ba Đình, Hà Nội

December 07,2022 - Vision on branding

Thiết kế đặt con người làm trung tâm: Giới thiệu và áp dụng

Quan điểm của phương pháp thiết kế lấy con người làm trung tâm (Human Centered Design) là tạo ra các giải pháp phù hợp nhất với những yêu cầu của người dùng. 

Đem ý kiến của người dùng vào quy trình thiết kế là một phần thiết yếu của quy trình thiết kế lấy người dùng làm trung tâm. Nếu không làm vậy, bạn đang mạo hiểm tiền bạc và nhân sự để tạo ra một giải pháp mà không ai thực sự cần.

Hãy xem xét câu chuyện này: Năm 1957, Ford Motors tung ra một dòng xe mới - Ford Esel và tự tin tuyên bố đây là chiếc xe phải có cho tầng lớp trung lưu Mỹ. To lớn, tân tiến, và có sẵn bốn mẫu, chiếc xe sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của mọi nhà.

thiết kế đặt con người làm trung tâm

Vấn đề là, người tiêu dùng ghét nó. Không ai mua Ford Esel, và chiếc xe biến mất khỏi thị trường chỉ 3 năm sau đó. Ngày nay, sự thất bại của Esel vẫn là một case study kinh điển về sự thất bại của một sản phẩm.

Có nhiều lý do cho sự thất bại này, nhưng việc không đưa người dùng vào quá trình thiết kế sản phẩm chắc chắn đóng một vai trò lớn. Khách hàng mục tiêu đã được thăm dò ý kiến trong giai đoạn lên kế hoạch, nhưng các sếp lớn của Ford lại tự tin dự án sẽ thành công.

Nếu áp dụng thiết kế lấy con người làm trung tâm, Edsel có lẽ đã không diệt vong như vậy.

Như vậy thì:

Thiết kế lấy con người làm trung tâm là gì?

Thiết kế lấy con người làm trung tâm là một quá trình thiết kế và quản lý để xem xét nhu cầu của con người trong xuyên suốt quá trình tạo ra sản phẩm.

Đây là một cách tiếp cận hiệu quả để xây dựng sản phẩm vì nó kết những gì người dùng và doanh nghiệp muốn, đặt trong bối cảnh những gì khả thi về mặt kỹ thuật và khả năng tài chính. 

Dù đó là sản phẩm vật lý như ô tô, điện thoại, hay các sản phẩm kỹ thuật số như website, các ứng dụng online, thiết kế lấy con người làm trung tâm đều có thể được áp dụng.

Quy trình thiết kế lấy con người làm trung tâm

Phân tích đối tượng người dùng là việc tất yếu khi thiết kế lấy con người làm trung tâm. Bạn phải nghĩ về những câu hỏi như: Bạn có thể mang lại giá trị gì cho người dùng? Điều đó có ý nghĩa thế nào với cuộc sống của họ? Bạn có thể giúp họ giải quyết vấn đề dễ dàng hơn thế nào?

3 bước cơ bản của thiết kế lấy người dùng làm trung tâm là:

1. Quan sát

Đầu tiên, hãy Quan sát đế có cảm hứng và xác định các thách thức bạn có thể thấy ngay trước tiên. Bạn cần rõ ràng về những vấn đề của người dùng mà quá trình thiết kế sản phẩm lấy con người làm trung tâm của bạn sẽ phải giải quyết.

Có 2 cách cơ bản để bạn quan sát và đi đến những nhận xét ban đầu:

Nghiên cứu thị trường: Hãy xem đối thủ cạnh tranh của bạn đang làm gì và cảm nhận của khách hàng bên đối thủ. Họ thích gì ở đối thủ? Những kỳ vọng nào mà đối thủ của bạn chưa đáp ứng được.

Nghiên cứu khách hàng: Đương nhiên rồi, bạn cần càng nhiều chi tiết về người dùng mục tiêu của mình càng tốt. Các phương pháp có thể dùng là: Phỏng vấn người dùng, Quan sát nhóm tập trung, hoặc Phân tích trên môi trường kỹ thuật số.

2. Lên ý tưởng

Giai đoạn Lên ý tưởng giúp bạn đưa ra các giải pháp từ những gì học được trong giai đoạn Quan sát. Đây là lúc xác định các cơ hội và tạo ra các bản high/low fidelity prototype.

Để bắt đầu, hãy có một buổi brainstorm cùng với nhóm của bạn. Hãy cùng mọi người tưởng tượng từ góc nhìn của người dùng. Mục tiêu là có được các ý tưởng đắt giá thông qua làm việc nhóm. Hãy để tất cả mọi người được lên tiếng và cùng có tư duy lấy con người làm trung tâm.

Sau đó, hãy cùng lên một thư viện ý tưởng. Cả nhóm có thể cùng cộng tác trong một file Figjam và đem vào mọi thông tin về khách hàng, đối thủ, thách thức, câu hỏi, giải pháp vào. Hãy để mọi người có thời gian xem xét, tiếp thu thông tin rồi đưa ra những ý tưởng hợp lý với đề bài.

3. Thử nghiệm

Thử nghiệm là một phần quan trọng của việc thiết kế lấy con người làm trung tâm. Bây giờ bạn đã biết những gì cần làm, hãy thử nghiệm với người dùng xem ý tưởng của mình hữu ích tới mức nào. 

Tập trung vào những câu hỏi như: “Người dùng có hiểu cách sử dụng sản phẩm không?”, “Họ hài lòng tới mức nào?”, “Họ có thấy sản phẩm giải quyết được vấn đề đề ra không?”.

Mục tiêu là: Thử nghiệm, đánh giá, cải thiện, và lặp lại cho đến khi tìm ra giải pháp đúng.

Vấn đề chính luôn là: Người dùng là con người

thiết kế cho con người

Chúng ta đã có những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực điện tử và máy tính trong thế kỷ vừa rồi. Vấn đề là, các nhà thiết kế của các hệ thống đời đầu thưởng bỏ qua những giới hạn của con người trong khả năng tương tác.

Máy tính ban đầu cực kỳ khó hiểu, to đùng và đòi hỏi cả một nhóm lớn các chuyên gia để vận hành vào những năm 1940. Đến những năm 80, mọi thứ đã khác, máy tính dần nhỏ hơn và được dùng bởi nhiều người không chuyên. Giờ thì, ai cũng có một chiếc máy tính bỏ túi siêu mạnh tên là là điện thoại thông minh.

Rõ ràng là các nhà thiết kế đã phát triển để đáp ứng nhu cầu của con người với hệ thống của họ. Không còn có chỗ cho những điều hướng không rõ ràng hoặc dễ gây hiểu lầm. Thay vào đó, các sản phẩm phải dự đoán được cách con người sử dụng, tương tác, và phản hồi như thế nào.

Vì vậy, các nhà thiết kế sẽ cần đặt mình vào vị trí người dùng để có thể tính đến các trạng thái tâm trí khác nhau khi sử dụng và phản ứng với các thay đổi trong hệ thống. 

Thế giới sẽ ngày càng phức tạp hơn với các hệ thống kỹ thuật xã hội mới và các vấn đề cho nhiều nhóm người dùng khác nhau. Trong quá trình đó, thiết kế lấy con người làm trung tâm sẽ tiếp tục là thiết yếu để sản phẩm thật sự có ích với con người.

Một vài câu hỏi thường gặp

Q: Các công cụ để thực hành thiết kế lấy con người làm trung tâm là gì?

  • IDEO’s Field Guide To Human-Centered Design - một nguồn tài liệu chuyên sâu tuyệt vời để tìm hiểu về thiết kế lấy con người làm trung tâm.
  • Design Sprint của Google Ventures 
  • Design for the 21st Century - khoá học của Interaction Design Foundation.

Q: Thiết kế lấy con người làm trung tâm (Human-Centered Design) khác gì thiết kế lấy người dùng làm trung tâm (User-Centered Design)?

HCD và UCD có nhiều điểm tương đồng, như nhấn mạnh tầm quan trọng của thiết kế sản phẩm xoay quang mong muốn và nhu cầu của người dùng, thay vì bắt họ phải thay đổi hành vi. 

Sự khác biệt nằm ở chỗ Thiết kế lấy con người làm trung tâm tính đến cả sự quan trọng của bối cảnh hành vi, cảm xúc, và môi trường. Cách tiếp cận này khuyến khích các nhà thiết kế xem xét người dùng trong cuộc sống phức tạp, thay vì là các con số phân tích trên màn hình.

Q: Ví dụ về thiết kế lấy con người làm trung tâm thành công?

Netflix đã phát triển từ hơn 10 triệu người dùng vào 2010 lên đến hơn 200 triệu người dùng vào 2022 bằng cách ưu tiên thử nghiệm để hiểu nhu cầu của người dùng. Họ thử nghiệm mọi thứ để tối ưu trải nghiệm của người xem phim, dù đó chỉ là một thứ nhỏ như hình ảnh bìa phim.